De spiegel
van het innerlijk
Net zo van binnen als van buiten?
Net zo van binnen als van buiten?
Tegenwoordig worden mensen steeds meer beoordeeld op hun
uiterlijk. Hierop gebaseerd worden zij al ingedeeld in bepaalde groepen met
bepaalde gedragskenmerken. Er is echter ook een groot deel van de mensen die
zich kleedt hoe zij of hij wilt, zonder bij een bepaalde groep te willen horen.
Anderen worden gedwongen om bepaalde kleren te dragen binnen een groep, zonder
dat zij echt zo zijn. Verder heb je ook nog de mensen die wel bij een bepaalde groep willen horen en zich
dus zo gaan kleden etc., maar zelf eigenlijk niet zo zijn. Het is heel vervelend als mensen je bij de eerste
ontmoeting al verkeerd inschatten puur door je uiterlijk. De vraag is dus of
het innerlijk van mensen wel is te bepalen alleen kijkend naar het uiterlijk.
Of dit het geval is, kan niet zo direct geconstateerd
worden. Onder uiterlijk versta ik in dit stuk alles wat niet in je genen
vastligt. Dit is dus de kleding die je draagt, de manier waarop je je haar laat
knippen/verven, tatoeages etc. Het “vormen” van je uiterlijk hangt af van veel
verschillende dingen. Sommigen denken dat je uiterlijk representatief is voor
je innerlijk, doordat alle keuzes eigen zijn en anderen vinden juist totaal het
tegenovergestelde.
In de filosofische antropologie is dit heel duidelijk te
zien. Jean-Paul Sartre (1905-1980) zegt namelijk dat de mens volledige keuze
vrijheid heeft en slechts en alleen verantwoordelijk
is voor deze keuzes. Hierbinnen valt ook de keuze hoe je eruit wilt zien. Hier
tegenover staat Michel Foucault (1926-1984). Hij zegt namelijk dat wij terecht
zijn gekomen in een wereld waarin alles al vast staat en dat wij geleid worden
door verschillende praktijken, vrijheid is slechts schijn. In zijn geval zal
het uiterlijk dus niet representatief zijn voor het innerlijk[1].
Dit zijn echter twee uitersten, misschien is het wel een
combinatie van beiden? Om hier achter te komen, ga ik een aantal factoren langs
lopen. Elk van deze factoren hebben bepaalde invloeden op je uiterlijk. Echter
heeft het innerlijke instinct weer invloed op deze factor en komt hier
uiteindelijk een “netto-invloed” uit.
Vrienden
Sinds 1960 is de samenleving van Nederland totaal omgeslagen. Er kwam veel meer vrijheid en individualisme. In dezelfde tijd ontstonden de zogenaamde jongeren culturen zoals de hippies. Door deze contacten ontstonden peer groups, dit zijn groepen mensen in dezelfde leeftijdscategorie met overeenkomstige belangstellingen en leefstijlen. Binnen deze groepen zagen mensen er qua uiterlijk dus hetzelfde uit. Als jij bij de groep wilde horen, kleedde je je ook zo[2].
Sinds 1960 is de samenleving van Nederland totaal omgeslagen. Er kwam veel meer vrijheid en individualisme. In dezelfde tijd ontstonden de zogenaamde jongeren culturen zoals de hippies. Door deze contacten ontstonden peer groups, dit zijn groepen mensen in dezelfde leeftijdscategorie met overeenkomstige belangstellingen en leefstijlen. Binnen deze groepen zagen mensen er qua uiterlijk dus hetzelfde uit. Als jij bij de groep wilde horen, kleedde je je ook zo[2].
Ook als er niet echt sprake is van een peer group, hebben je
vrienden nog invloed op jou. Stel jij hoort bij een vriendengroep waarbinnen
rokken totaal niet gewaardeerd worden. Nu zal jij dus niet snel zulke rokken
gaan dragen. Je vrienden beïnvloeden dus jouw keuze, dit kan enigszins worden
gezien als “peer pressure” (groepsdruk). Ook zie je sterk dat kinderen van
elkaar dingen gaan overnemen.
Uiteindelijk kies jij natuurlijk wel bij welke groep je wilt
horen. Je innerlijk heeft dus wel degelijk ook invloed op je uiterlijk. In veel
gevallen kies jij je eigen vrienden waardoor je automatisch ook een klein
beetje kiest voor een bepaalde stijl. De “netto-invloed” van vrienden is
uiteindelijk wel groot, maar begint met jouw eigen keuze. Je hebt zelf dus ook
nog een invloed.
Ouders
Je ouders behoren tot je directe naasten. Deze hebben van jongs af aan misschien wel de grootste invloed op je. De manier waarop zij jou opvoeden, is van groot belang bij het vormen van jouw eigen uiterlijk. Als jij bijvoorbeeld opgroeit in een zeer christelijk gezin, dan zal jij sneller rokken moeten dragen. Ook als jouw ouders zeer sterk tegen tatoeages en piercings zijn, zal jij niet zo snel één van deze twee nemen. Ouders zijn de enige die je echt dingen kunnen verbieden, ook qua uiterlijk.
Je ouders behoren tot je directe naasten. Deze hebben van jongs af aan misschien wel de grootste invloed op je. De manier waarop zij jou opvoeden, is van groot belang bij het vormen van jouw eigen uiterlijk. Als jij bijvoorbeeld opgroeit in een zeer christelijk gezin, dan zal jij sneller rokken moeten dragen. Ook als jouw ouders zeer sterk tegen tatoeages en piercings zijn, zal jij niet zo snel één van deze twee nemen. Ouders zijn de enige die je echt dingen kunnen verbieden, ook qua uiterlijk.
De invloed van je ouders is niet alleen op uiterlijk gebied,
maar ook enigszins op innerlijk gebied. Ze beïnvloeden jouw manier van denken
en beslissen, waardoor dit voor jou de normaalste zaak wordt. Echter stel dat
jij op één of andere manier heel anders bent dan je ouders en heel anders
denkt. Dit kan komen door andere invloeden van bijvoorbeeld school. In dit
geval zal de invloed van jouw ouders je beperken in het tonen van jouw
innerlijk in je uiterlijk. Je kan niet zoals je vrienden, je eigen ouders
kiezen. Je hebt weinig invloed op dit proces, vooral als je nog binnenshuis
woont. De “netto-invloed” van je ouders is (vooral in de beginjaren van het
leven) dus heel groot, je hebt er zelf niet echt de hand in.
De media
De media worden steeds belangrijker deze dagen. Niet alleen televisie, maar ook tijdschriften hebben enorme invloeden op jongeren. De kledingstijl, muziekstijl etc. wordt beïnvloed door deze media. Doordat kinderen steeds meer televisie kijken, krijgen de media dus ook steeds meer invloed[3].
De media worden steeds belangrijker deze dagen. Niet alleen televisie, maar ook tijdschriften hebben enorme invloeden op jongeren. De kledingstijl, muziekstijl etc. wordt beïnvloed door deze media. Doordat kinderen steeds meer televisie kijken, krijgen de media dus ook steeds meer invloed[3].
Een voorbeeld zijn de vele programma’s tegenwoordig die over
het uiterlijk gaan. In deze programma’s gaat het puur om het verbeteren van
jezelf en het streven naar het perfecte. Dan heb ik nu nieuws voor jullie,
niemand is perfect. Alle niet perfecte dingen maken je juist uniek. Echter
doordat de media een soort perfect beeld creëren, slaat dit door bij veel
mensen. Dit geldt vooral voor de meisjes. Er zijn zoveel tienermeisjes
ongelukkig met hun lichaam, waarom zien zij er niet net zo uit als de vrouwen
op televisie? Door het streven naar het zogenaamde “perfecte” neemt de
hoeveelheid meisjes met eetstoornissen toe. In de afgelopen drie jaar is het
aantal tieners dat hulp zoekt met een eetstoornis toegenomen met 110 procent.
Ook is het aantal diagnoses van een eetstoornis sinds 2000 gestegen met ruim
15%[4].
Het hierboven genoemde voorbeeld is gelijk extreem, maar
laat wel zien hoeveel invloed media hebben. Niet alleen op ingrijpende gebieden
hebben de media invloed, maar ook op kleine dingen zoals je muziek keuze.
Echter, net zoals bij vrienden, kies jij naar welke programma’s je kijkt en
welke tijdschriften je leest. Dit kan natuurlijk ook weer beïnvloed worden door
je vrienden, waardoor jouw invloed wat kleiner wordt. De “netto-invloed” van de
media is dus niet zo groot als die van de ouders, maar staat meer in
vergelijking tot de vrienden.
Zo zie je dat het uiterlijk lang niet altijd alles zegt over
het innerlijk. Er zijn verschillende invloeden van buitenaf die jouw uiterlijk
toch echt kunnen laten verschillen van je innerlijk. Je hebt je vrienden die
druk op je uitoefenen of waarvan jij dingen overneemt, je hebt je ouders die je
van kleins af aan je opvoeden naar hun maatstaven en uiteindelijk heb je nog de
media die op zowel kleine als grote dingen in je leven invloed uitoefenen.
Echter bij zowel de media als je vrienden, heb jij ook nog aardig wat invloed
en tenslotte blijft het jouw lichaam. Het is dus niet het ene uiterste van
Sartre of het andere uiterste van Foucault, maar een combinatie. Uit je
uiterlijk is dus niet geheel je innerlijk af te lezen, maar zie het als een
lachspiegel. Het toont een niet accuraat beeld, maar waar wel een kern van
realiteit in zit.
